Σύμφωνα με το άρθρο αυτό, το παιδί κάθε μετανάστη που κατοικεί μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα τουλάχιστον για πέντε συνεχόμενα έτη αποκτά αυτόματα με τη γέννηση του και εφόσον υποβληθεί από τους γονείς του κοινή δήλωση και αίτηση εγγραφής στις αρμόδιες τοπικές αρχές την ελληνική ιθαγένεια. Ακόμα όμως και αν το τέκνο γεννήθηκε πριν από τη συμπλήρωση της πενταετούς νόμιμης και μόνιμης διαμονής ενός από τους γονείς του στη χώρα, αποκτά την ελληνική ιθαγένεια, αφού παρέλθουν πέντε έτη συνεχούς, νόμιμης και μόνιμης διαμονής του ενός γονέα του στην Ελλάδα.
Η διάταξη αυτή είναι από πολλές απόψεις προβληματική:
α) διότι επιτρέπει στην ουσία, υπό τις .....
προαναφερόμενες προϋποθέσεις, τη χορήγηση ιθαγένειας σε αλλοδαπό που έχει γεννηθεί στην Ελλάδα, χωρίς να προαπαιτείται η νόμιμη και μόνιμη διαμονή και του δεύτερου γονέα, στην περίπτωση που ασκεί από κοινού με τον έτερο την επιμέλεια του. Αυτό σημαίνει, ότι π.χ. σε περίπτωση που ένας από τους γονείς του εν λόγω τέκνου (λ.χ. ο πατέρας) διαμένει παράνομα ή προσωρινά στη χωρά, το στοιχείο αυτό δεν εμποδίζει την κτήση της ελληνικής ιθαγένειας του τέκνου.
β) Δεν εξετάζεται ως προϋπόθεση απόδοσης της ελληνικής ιθαγένειας σε αλλοδαπό τέκνο η νόμιμη είσοδος των γονέων αυτού στη χώρα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αντλούν από την «ελληνοποίηση» του πολλαπλά δικαιώματα και ωφέλειες όλες εκείνες οι οικογένειες στις οποίες ο ένας ή και οι δύο γονείς του έτυχε να λάβουν άδεια διαμονής εκ των υστέρων με κάποια από τις μαζικές διαδικασίες νομιμοποίησης των ετών 1997, 2001, 2005 και 2007. Και σα να μην έφθανε αυτό, πρέπει συνυπολογιστούν οι «έμμεσες νομιμοποιήσεις» σε πλείστες περιπτώσεις κατά τις οποίες το κράτος με διαδοχικές ρυθμίσεις παρέτεινε αυτοδικαίως τη χρονική ισχύ των αδειών διαμονής, ακόμα και μετά την λήξη της ισχύος τους ή εκ των υστέρων δέχθηκε την εκπρόθεσμη κατάθεση των σχετικών αιτημάτων (με διατάξεις στους νόμους 2910/2001, 3013/2002, 3103/2003, 3242/2004, 3386/2005, 3448/2006 και 3536/2007). Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι προφανές ότι η πενταετής νόμιμη παραμονή στη χώρα είναι ουσιαστικά πλασματική.
γ) Ακόμα όμως και αν ένα τέκνο αλλοδαπών έχει γεννηθεί στην Ελλάδα, πριν ο ένας τουλάχιστον από τους δύο γονείς του να έχει συμπληρώσει πέντε έτη νόμιμης και μόνιμης κατοικίας στη χώρα, το τέκνο αυτό μπορεί επίσης με κοινή δήλωση και αίτηση των γονέων του στο δημοτολόγιο να αποκτήσει αργότερα την ελληνική ιθαγένεια, όταν το απαιτούμενο διάστημα της πενταετούς νόμιμης και μόνιμης κατοικίας του ενός τουλάχιστον γονέα θα έχει συμπληρωθεί στο μέλλον. Αρκεί δηλαδή η συμπλήρωση του απαιτούμενου χρόνου της πενταετούς νόμιμης και μόνιμης κατοικίας τους ενός τουλάχιστον γονέα στη χώρα να συμβεί και μετά τη γέννηση του τέκνου
Δεν τίθεται όμως κάποιο χρονικό όριο για το πότε αρχίζει να μετράει το χρονικό αυτό διάστημα της πενταετίας. Συνεπώς, είναι δυνατό να συναχθεί από τη γραμματική διατύπωση της προτεινόμενης διάταξης, ότι το χρονικό αυτό διάστημα νόμιμης και μόνιμης κατοικίας ενός αλλοδαπού γονέα στη χώρα μπορεί και να εκκινεί μετά τη γέννηση του αλλοδαπού τέκνου στην Ελλάδα. Δεδομένου ότι στο νομοθετικό σχέδιο δεν ορίζεται κάποιος χρονικός περιορισμός ως προς την έναρξη της πενταετίας, ο παραπάνω ισχυρισμός ενισχύεται.
Εφόσον συνεπώς το παραπάνω ισχύει, τότε αποκτούν δυνατότητα κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας εκατοντάδες χιλιάδες τέκνα που γεννήθηκαν στην Ελλάδα, ακόμα και αν κατά το χρονικό σημείο της γέννησης τους και οι δύο γονείς τους ήταν παράνομοι αλλοδαποί μετανάστες. Αρκεί σε κάποιο χρονικό σημείο μετά τη γέννηση του γεννημένου στην Ελλάδα τέκνου (αδιάφορο για το νομοθέτη το πότε), ένας από τους δύο γονείς του να έχει με κάποιο τρόπο (αδιάφορο το πώς) νομιμοποιηθεί ως κάτοικος της χώρας και να έχει συμπλήρωσει το απαιτούμενο διάστημα των πέντε ετών νόμιμης και μόνιμης παραμονής.[1]
Υπάρχουν συνεπώς στο προτεινόμενο νομοθετικό κείμενο σοβαρές λεκτικές ασάφειες ή αστοχίες που αφήνουν περιθώρια εναλλακτικών ερμηνειών. Ο νομοθέτης πρέπει να διευκρινήσει με σαφήνεια τα ακόλουθα ερωτήματα:
ι) Υπάγονται στην προκείμενη περίπτωση αλλοδαποί, που οι γονείς τους μετά την πενταετή νόμιμη διαμονή και επομένως τη θεμελίωση του σχετικού δικαιώματος στην ιθαγένεια εξέπεσαν της νομιμότητας;
ιι) Υπάγονται στη ρύθμιση αλλοδαποί, που ασκούν το δικαίωμα που θεμελιώθηκε, όταν αυτοί ήταν ανήλικοι, μέσα στα 3 χρόνια από την ενηλικίωση τους (όπως προβλέπει το σχέδιο νόμου), αλλά έπαυσαν εντωμεταξύ να έχουν άδεια διαμονής σε ισχύ;
ιιι) Προ πάντων, υπάγονται στην περίπτωση αυτή αλλοδαποί που γεννήθηκαν στην Ελλάδα από παράνομους μετανάστες, που εκ των υστέρων νομιμοποιήθηκαν και συμπλήρωσαν έκτοτε πενταετή νόμιμη διαμονή στη χώρα;
Οι απαντήσεις στα ανωτέρα ζητήματα δεν είναι αυτονόητες από τη γραμματική διατύπωση του νομοθετικού κειμένου και πρέπει να δοθούν από το νομοθέτη προς αποφυγή μαζικών δικαστικών διενέξεων. Για παράδειγμα, στο τελευταίο ερώτημα, ο συντάκτης του σχεδίου θα είχε αποφύγει την «παρερμηνεία» αν είχε υιοθετήσει την εξής διατύπωση: «Τέκνο αλλοδαπών που γεννιέται στην Ελλάδα και ο ένας από τους γονείς του κατά το χρόνο γέννησης του κατοικεί μόνιμα και νόμιμα στη επί πέντε συνεχή έτη αποκτά […] Αν το τέκνο γεννήθηκε πριν συμπληρωθεί η αναφερόμενη στο εδ. α’ πενταετία, η αίτηση εγγραφής δύναται να υποβληθεί μετά την συμπλήρωσή της».
Αν ο νομοθέτης δεν αποσαφηνίσει κατάλληλα τη βούληση του, ανοίγει «παράθυρο» αυτόματης ιθαγενοποίησης από την ημέρα ψήφισης του συγκεκριμένου σχεδίου, όλων σχεδόν των αλλοδαπών που γεννήθηκαν στην Ελλάδα μετά το 1989 από παράνομους μετανάστες αφού δεν έχει παρέλθει 3ετία από την ενηλικίωση τους και εγγράφονται στα δημοτολόγια με απλή αίτησή τους με μόνη προϋπόθεση την (πολύ πιθανή) πενταετή νόμιμη διαμονή που απέκτησε εκ των υστέρων ο ένας από τους γονείς τους με κάποια από τις μαζικές διαδικασίες νομιμοποίησης που προαναφέρθηκαν.
Σε κάθε περίπτωση πάντως είναι στο χέρι του νομοθέτη να διευκρινίσει τη σχετική βούλησή του προς αποφυγή παρερμηνείας.
δ) Συγχρόνως, στις προτεινόμενες διατάξεις δεν υπάρχει πρόνοια, ώστε έστω σε μεταγενέστερο στάδιο να λαμβάνεται υπόψη η βούληση του τέκνου ως προς την κτήση της ελληνικής ιθαγένειας. Αυτό εφαρμόζεται π.χ. στη σουηδική νομοθεσία, όπου σχετική δήλωση πρέπει να γίνει πριν το τέκνο συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του. Αν όμως το τέκνο έχει κλείσει το 12ο έτος της ηλικίας του και έχει αλλοδαπή ιθαγένεια, για την απόκτηση της σουηδικής ιθαγένειας απαιτείται η συναίνεση του τέκνου.[2]
ε) Με βάση το άρθρο 1Α παρ.1 του προτεινόμενου νομοσχεδίου, η ελληνική ιθαγένεια σε τέκνα μεταναστών παρέχεται απλώς με κοινή δήλωση και αίτηση εγγραφής των γονέων τους, εφόσον μόνον ο ένας από τους δύο έχει συμπληρώσει μία πενταετία νόμιμης και μόνιμης παραμονής στην Ελλάδα. Με τον τρόπο αυτό οι αρμόδιες αρχές περιορίζονται σε έναν τυπικό και μόνο έλεγχο των ανωτέρω προϋποθέσεων. Εντύπωση προκαλεί ακόμα και το ότι η προτεινόμενη διάταξη του νομοσχεδίου δεν ορίζει καμία συγκεκριμένη προθεσμία υποβολής της σχετικής κοινής δήλωσης και αίτησης εγγραφής των γονέων για λογαριασμό των τέκνων.
Εκτός όμως των άλλων η συγκεκριμένη διάταξη δεν προβλέπει ρύθμιση, με την οποία επιβάλλεται η εξέταση, αν τα τέκνα μεταναστών και κατ’ επέκταση η οικογένειά τους έχουν ενσωματωθεί κοινωνικά, πολιτικά και πολιτιστικά στην ελληνική κοινωνία. Η ασάφεια της προτεινόμενης διάταξης μπορεί κατά μία ερμηνεία να οδηγήσει σε αυτόματη «ελληνοποίηση» μεγάλου πλήθους μεταναστών, που γεννήθηκαν στην Ελλάδα μετά το 1989, χωρίς να εξετάζεται ουσιαστικά η ενσωμάτωσή τους
Καθίσταται από τα παραπάνω προφανής η απουσία βασικών ασφαλιστικών δικλείδων, που θα έπρεπε να ελέγχουν και πιστοποιούν, κατά το δυνατό αποτελεσματικά, το επίπεδο ενσωμάτωσης στην ελληνική κοινωνία των αλλοδαπών μεταναστών που επιθυμούν να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια. Αν μάλιστα ληφθεί υπόψη, ότι έως τώρα δεν έχουν τεθεί σε εφαρμογή ουσιαστικά μέτρα για την αφομοίωση και την ομαλή κοινωνική ένταξη των μεταναστών, τότε ο προβληματισμός επί των συγκεκριμένων διατάξεων αυξάνει.
[1] Είναι δυνατόν όπως φαίνται με βάση το προτεινόμενο νομοσχέδιο, π.χ. ένα τέκνο που γεννήθηκε στην Ελλάδα από παράνομους αλλοδαπούς μετανάστες γονείς, εκ των οποίων ο ένας νομιμοποιήθηκε με νόμο ή με άλλο τρόπο τέσσερα χρόνια μετά τη γέννηση του τέκνου, να αποκτήσει σχετικά αυτόματα την ελληνική ιθαγένεια, όταν συμπληρωθεί η πενταετία νόμιμης και μόνιμης διαμονής του ενός εκ των γονέων του. Θα βρίσκεται τότε στην ηλικία των 9 ετών.
Απόσπασμα από την μελέτη του Δικηγόρου Ελευθέριου Δικαίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια εκτός θέματος καθώς και μηνύματα σε "greeklish" δεν θα δημοσιεύονται.